حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالکریم پاک‌نیا، استاد سطح عالی حوزه علمیه قم  به تشریح نگاه اسلام به حفاظت از محیط زیست پرداخت و با تأکید بر اینکه در دستورات اسلامی برای حفاظت از محیط زیست دستورات فراوانی مطرح شده است، گفت: طبیعت در خدمت ما است و ما وظیفه داریم از منابع طبیعی و محیط زیستمان و به طور کلی عالم هستی که در اختیار ما قرار داده شده محافظت کنیم.

وی با اشاره به آیه 13 سوره جاثیه که می‌فرماید: «وَسَخَّرَ لَکُمْ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الْأَرْضِ جَمِیعًا مِنْهُ؛ و آنچه را در آسمان‌ها و آنچه را در زمین است به سود شما رام کرد همه از اوست» گفت: همه عالم برای آرامش و بندگی انسان است که از این آفریده‌ها به نحو احسن مثل سایر سرمایه‌های خدادادی استفاده کند تا در آرامش زندگی کند.

این محقق و مؤلف سیره اهل بیت(ع)، به حدیثی از امام صادق(ع) در خصوص محیط زیست نیز اشاره کرد که می‌فرماید زندگی با سه چیز گوارا می‌شود؛ هوای پاک، آب گوارا و خاک حاصل خیز و افزود: این سه چیز اگر نباشند زندگی برای انسان گوارا نیست؛ اکنون آلودگی هوا به دست انسان‌ها صورت می‌گیرد که ضروری‌ترین نیاز خود را محافظت نمی‌کنند. ما به هوا بیش از آب و غذا نیاز داریم و همین هوا را چنان آلوده می‌کنیم که خودمان و بقیه در مضیقه قرار می‌گیریم.

خاک جزو مطهرات است اما ما آن را آلوده می‌کنیم

وی ادامه داد: اگر آب‌هایی که در اختیار ما است را اسراف کرده، آلوده کنیم و یا به هر نحوی به آن لطمه بزنیم یکی از بهترین نعمت‌های خدا را با دست خودمان تخریب کرده‌ایم و سومین نکته‌ای که حضرت فرمودند برای انسان لازم است که از آن محافظت کند زمین پاک، سالم و حاصل‌خیز است. زمین‌ها اکنون در حال فرسایش هستند و مشکلات زیادی برای ما در آینده به وجود خواهد آمد. خاک این همه برای ما برکت دارد و جزو مطهرات در اسلام است که به آن تیمم می‌شود، ما این ابزار پاک کننده را آلوده می‌کنیم.

زمین مادر شماست، از زمین محافظت کنید

این استاد سطح عالی حوزه علمیه قم تصریح کرد: بزرگان مکتب ما به شدت به حفظ هوا، آب و خاک توصیه کرده‌اند. در برخی از روایت‌ها داریم که پیامبر اسلام(ص) فرمود که زمین مادر شماست، از زمین محافظت کنید.  

وی با تأکید بر اینکه نه تنها باید از هوا، آب و خاک محافظت کرد بلکه باید از آن استفاده بهینه نیز صورت گیرد، گفت: وقتی از محیط زیستمان مراقبت نمی‌کنیم در اصل کفران نعمت کرده‌ایم و موجب می‌شویم دنیا و آخرتمان خراب شود.

حجت‌الاسلام پاک‌نیا آلوده کردن محیط زیست و درست استفاده نکردن از منابع طبیعی و طبیعت را از مصادیق اسراف برشمرد و گفت: وقتی ما آب را اسراف می‌کنیم و یا زمین‌های حاصل‌خیز را هدر می‌دهیم این از مصادیق اسراف و گناه است، حتی وقتی افرادی برای تفریح به طبیعت می‌روند و از آن درست استفاده نمی‌کنند مثلاً صرفاً برای تفریح اقدام به شکار حیوانات می‌کنند هم به اسراف دچار می‌شوند.

تخریب محیط زیست مصداق زائل کردن حق الناس است

وی اضافه کرد: علاوه بر گناه اسراف، آب، خاک و هوا حق‌الناس هستند و اسراف کردن و تخریب آنها مصداق زائل کردن حق‌الناس است. که این حق‌الناس نه تنها حق‌الناس نسل‌های حاضر بلکه حق‌الناس نسل‌های آینده نیز هست. حال که ما آب‌ را اسراف می‌کنیم و هوا را آلوده‌ می‌کنیم یا از آلوده شدن هوا جلوگیری نمی‌کنیم علاوه بر اینکه اسراف است و اسراف کنندگان برادران شیطان هستند، حق‌الناس را زائل می‌کنیم. در اصل انواع گناهان کبیره در تخریب محیط زیست وجود دارد.

حجت‌الاسلام پاک نیا به توجه و تأکید اسلام به حفظ جنگل‌ها و حفاظت از درختان نیز اشاره کرد و گفت: امام صادق(ع) می‌فرماید درختان را قطع نکنید که خداوند عذابی سخت و دردناک نازل می‌کند. البته تخریب محیط زیست علاوه بر تأثیرات دنیوی تأثیرات اخروی هم دارد و موجب عذاب دنیوی و اخروی می‌شود. پیامبر(ص) فرمود هر کس بی‌جهت درخت صدری را قطع کند خداوند سرش را در آتش فرو می‌برد.

یکی از مظاهر فساد این است که امروز مردم نمی‌توانند نفس بکشند

وی به آیه 41 سوره روم که می‌فرماید: «ظَهَرَ الْفَسَادُ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا کَسَبَتْ أَیْدِی النَّاسِ لِیُذِیقَهُمْ بَعْضَ الَّذِی عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ؛ به سبب آنچه دست‌هاى مردم فراهم آورده فساد در خشکى و دریا نمودار شده است تا [سزاى] بعضى از آنچه را که کرده‏‌اند به آنان بچشاند باشد که بازگردند» گفت: یکی از مظاهر فساد این است که امروز مردم نمی‌توانند نفس بکشند و یکی از عوامل اسراف در طبیعت و تخریب محیط زیست و منابع طبیعی همین شده است که زندگی عده‌ای به بدترین وضع رسیده است و این در حالی که در منابع اسلامی محیط زیست در کنار عبادات مطرح شده است؛ امام رضا(ع) می‌فرماید: نگاه کردن به سه چیز عبادت است. نگاه کردن به صورت پدر و مادر، نگاه کردن به قرآن و نگاه کردن به دریا.

وی در پایان گفت: جهان نه فقط برای امروز، بلکه برای نسل‌های بعد هم خلق شده است تا از آن بهره‌مند شده و زندگی و بندگی کنند.